Verontreinigende stoffen in de binnenlucht

Interne luchtvervuiling een bedreiging van de gezondheid

 

Als vluchtige organische stoffen binnenshuis de bewoners of medewerkers belasten, kunnen vergaande gezondheidsproblemen optreden. Tegenwoordig wordt de interne luchtvervuiling verergerd door de, in het kader van energiebesparing geëiste, luchtdichtheid van gebouwschil. Dit kan, vooral in de wintermaanden, leiden tot een mindere uitwisseling met zuurstofrijke verse lucht.

Daarnaast verblijft de gemiddelde persoon in Midden-Europa steeds meer binnenshuis, tot wel 90% van de dag. hangen. In Nederland lijden ongeveer 4,5 miljoen mensen aan allergieën. Gevaarlijke stoffen of allergenen toegevoegd aan grondstoffen voor meubels en bouwmaterialen zijn vooral gevaarlijk voor baby's, ouderen, chronisch zieken en gevoelige mensen.

Symptomen die voornamelijk binnenshuis en niet buitenshuis optreden, zoals hoofdpijn, duizeligheid, slapeloosheid, ademhalingsproblemen of oogirritatie, kunnen de eerste tekenen zijn van vervuiling het binnenmilieu. Maar hoe leef je "gezond"?  Waar vind je gezondheidsvriendelijke producten en moet je het keurmerken onbeperkt vertrouwen geven?

In 2009 werden ongeveer 50 miljoen chemische stoffen geregistreerd bij het CAS (www.cas.org). Elke dag worden er ongeveer 15.000 nieuwe toegevoegd en ondertussen worden er ongeveer 128 miljoen chemische stoffen vermeld.

128.000.000 chemische stoffen !!!

Vanuit technisch oogpunt is dit een perfect beginpunt om allerlei producten te ontwerpen voor speciale vereisten om ze op een gebruikersvriendelijke manier op de markt te brengen.

Vanuit economisch oogpunt is deze ontwikkeling ook zeer lucratief om de vereiste jaarlijkse "groei" te waarborgen.

Vanwege het zeer hoge aantal mogelijke chemische stoffen en verbindingen, is beoordeling van chemische stoffen de 'normale' persoon ondoenlijk. In plaats daarvan moet men basisgedragingen volgen om het best te beschermen tegen verontreinigende stoffen in de binnenlucht. Voor mensen met een allergie of andere gevoelige mensen die op bepaalde stoffen reageren, wordt dit natuurlijk apart beschouwd. Hier is een brononderzoek essentieel als bepaalde stoffen in de ruimtelucht aanwezig zijn.

Classificatie van chemische stoffen in groepen volgens hun kookpunten

Chemische stoffen kunnen binnenshuis in verschillende fysieke toestanden (vast, vloeibaar, gasvormig) voorkomen. Daarom kunnen ze grofweg worden geclassificeerd op basis van hun kooktemperatuur. Dit wordt Volatile Organic Compounds (VOC of VOS) genoemd.

Vluchtige organische stoffen (VVOC, VOC)

Vluchtige en vluchtige organische stoffen worden voornamelijk geabsorbeerd door de luchtwegen. Dit betekent dat de mogelijkheid bestaat dat stoffen uit de kamerlucht rechtstreeks via de longen onze bloedbaan kunnen bereiken en onmiddellijke, zelfs merkbare reacties kunnen veroorzaken (bijv. Verdovingsgas, sigarettenrook, oplosmiddeldampen).

Voor mij zijn deze stoffen de "eerlijke" vervuilers.

Je ruikt ze meestal, je kunt relatief snel effecten voelen, het lichaam ontwikkelt automatisch een vermijdingshouding en dus kun je erop reageren door de kamer te verlaten, naar de bron te zoeken of hem simpelweg op te tillen. Omdat de snelwerkende stoffen het voordeel hebben dat ze snel opnieuw kunnen worden gelucht. Echter niet alle VOC’s zijn te ruiken of zijn pas boven een geurdrempel waarneembaar.

In oudere gebouwen zijn vluchtige stoffen (VOC, VVOC) zeldzaam. Dit komt omdat ze meestal worden veroorzaakt door droge processen of oxidatie (veroudering) en dus vervallen met de ouderdom van de bouwmaterialen. Bij renovaties of nieuwe gebouwen wordt echter verwacht dat de VOC-emissies in binnenlucht toenemen. Dit kan echter worden tegengegaan door een bewuste keuze van geschikte bouwmaterialen en een verhoogde ventilatie totdat de luchtkwaliteit in de kamer weer is gestegen tot een passend niveau. Een belangrijke overweging hierbij is ook de herkomst van de VOC's. Aldus zijn petrochemische organische verbindingen meer kritisch te waarderen dan die afgeleid zijn van natuurlijke bronnen. 

Naast de gebruikte bouwmaterialen, die in veel gevallen niet kunnen worden veranderd, zijn er veel andere mogelijkheden als bronnen van vluchtige organische stoffen die rechtstreeks door zijn gedrag kunnen worden beïnvloed. Reinigings- en onderhoudsproducten, parfums, geurkaarsen, e-sigaretten, luchtverfrissers, ontharders, enz.

Medium Volatile Organic Substances (SVOC)

Medium-vluchtige organische verontreinigende stoffen zoals weekmakers, biociden of vlamvertragers, die uit verschillende alledaagse objecten en materialen van het interieur komen, hopen zich vooral op in huisstof. Eerdere toepassingen omvatten "oude" pentachlorophenol (PCP), polychloorbifenylen (PCB's) en polycyclische aromatische koolwaterstoffen (PAK's). PAK's zijn deels herkenbaar aan hun karakteristieke geur.

SVOC's zijn in tegenstelling tot de VOC en VVOC meestal niet zo gemakkelijk waarneembaar. Dit betekent dat ons lichaam geen direct beschermingsprogramma kan starten met het optreden van SVOC in de ademlucht. Een potentieel gevarenpotentieel zit niet in acute vergiftiging maar in de langdurige blootstelling van deze stoffen.

Deze verdeling van chemische stoffen op basis van kookpunt is zinvol om in te schatten hoe mogelijke chemische stoffen in de binnenlucht op ons lichaam inwerken en welke preventieve maatregelen genomen kunnen worden.

Je kunt je het zo voorstellen:

VVOC: Zeer vluchtige organische verbindingen kunnen worden voorgesteld als een opgeblazen ballon die je loslaat zonder deze te sluiten. Hij vliegt met hoge energie door de kamer. Als je je nu een kamer met open ramen en deuren en veel van deze ballonnen voorstelt, wordt het duidelijk dat in korte tijd veel van de ballonnen uit de ramen en deuren zullen vliegen.

Evenzo kan men zich voorstellen dat mensen in deze kamer permanent worden geraakt door de snelle ballonnen. Dat betekent dat ons lichaam het vaak kan waarnemen.

VOC: Vluchtige organische stoffen worden net als  bovenstaand voorbeeld opgeblazen maar dan worden de ballonnen dichtgenoopt. Gedragen door de lucht zweven ze door de kamer en passeren ze voornamelijk door het raam naar buiten, wanneer er wordt gelucht. In gesloten ruimten zullen de VOC's altijd meebewegen met de convectiestromen van de kamerlucht (warme lucht stijgt op, bijvoorbeeld, bij de radiator). Af en toe krijgt een bewoner een ballon en ziet dit als een onaangename geur of als hoofdpijn, duizeligheid, slapeloosheid, ademhalingsproblemen of oogirritatie.

SVOC, POM: middelgrote vluchtige organische stoffen kunnen dan worden beschouwd als opgeblazen ballonnen met wat water erin. Als ze in de kamerlucht komen, zinken ze door hun gewicht naar beneden of klampen zich vast aan stofdeeltjes. Om deze reden zijn ze niet altijd door goede ventilatie uit de ruimte te verwijderen. Hier is een regelmatige reiniging vereist. SVOC kan worden gedetecteerd in huisstof. Ze worden opgenomen door de mond (ingenomen) of door de huid.

Als we nu erkennen dat er stoffen zijn die zeer eenvoudig weg te ventileren zijn, stoffen die goed zijn te verwijderen door intensief ventileren, en stoffen die zich ophopen in het stof en in feite alleen kan alleen worden verwijderd door het elimineren van het stof, dan zijn de volgende praktische maatregelen om de minst vervuilende binnenlucht te krijgen:

1. Materiaalkeuze

Zorg er voor dat binnen een project de juiste keuzes van materialen worden gemaakt. Gebruik zoveel mogelijk natuurlijke producten. Zijn zijn vaak geurneutraal, lage of geen emmisies, biologisch afbreekbaar en circulair. link

Dan komen producten aanmerking die een minimum aan chemicaliën bevatten of waarvan de chemicaliën stabiel en gebonden aan het product zijn. Vraag hiervoor een attest of productspecificatie.

2. Luchten, luchten, luchten

Zorg voor goede ventilatie. 2x per dag de ramen tegen elkaar open. Bij mechanische ventilatie zorg voor een hoge ventilatiegraad. link

3. Stoffen

Als een ruimte net is gerenoveerd, of nieuwe meubels zijn toegevoegd, is het aan te bevelen om in de weken erna eigenlijk meer te luchten. De neus helpt met hoe lang je dit zou moeten doen.

Omdat we niet altijd weten welke soorten verontreinigende stoffen in de lucht aanwezig zijn (VVOC, VOC, SVOC), is het altijd raadzaam om de ramen volledig te openen en tegen elkaar open te zetten.

Om de stofgebonden vervuilende stoffen (SVOC, POM) te verwijderen, is het raadzaam om stof regelmatig af te vegen met een vochtige doek. Stofzuigen is nogal kritisch omdat veelal het grove vuil wordt vastgehouden in het filter, het fijn stof samen met de verontreinigingen weer in de lucht worden geblazen. Bovendien genereren veel conventionele stofzuigers meer turbulentie in de kamer als gevolg van hun blaaslucht, die het stof dan nog meer verdeelt. In dergelijke gevallen worden centrale afzuiginstallaties die de uitlaatlucht niet in de binnenruimte blazen aanbevolen.

Bovendien moet er bij het afstoffen op worden gelet dat er geen extra verontreinigende stoffen in de woonruimte terechtkomen door het gebruik van schoonmaakmiddelen. In de regel is zuiver water voldoende. Als het niet mogelijk is om af te zien van schonmaakmiddelen, is het raadzaam om aandacht te besteden aan producten met een volledige beschrijving van inhoudsstoffen en om u te onthouden van kleur, geur en onnodige additieven.

Hoe natuurlijker onze adem is, hoe beter voor ons welzijn en vitaliteit.

De "natuurlijke" lucht bestaat uit de componenten stikstof, zuurstof, edelgassen, kooldioxide (CO2), maar ook water, stof en andere locatieafhankelijke chemische stoffen. Het stof en de chemische stoffen zijn de bestanddelen van de lucht die moet worden verminderd. Als je nu wasmiddelen gebruikt om stof te verwijderen (om SVOC te verwijderen) die ook SVOC's en andere vluchtige organische stoffen bevatten, dan klinkt dit niet echt als een zinvolle handeling.

Het kan zeker niet worden voorkomen in het dagelijks leven, maar u kunt door gericht te zoeken naar producten die alleen de meest noodzakelijke ingrediënten bevatten en met name op geuren (parfums) en kleurstoffen. Een groene reiniger is niet gelijk aan ecologisch of “gezond”. Door een verantwoorde keuze vermindert ook de onnodige invoer van verontreinigende stoffen.

Tot slot

In principe kan worden gezegd dat alles wat je kunt ruiken een extra chemische stof is die niet voorkomt in "normale" natuurlijke lucht. Dit betekent dat je bij elke ademhaling extra chemische stoffen inhaleert waarmee het lichaam te maken heeft en die het mogelijk belast. Je moet hier zeker aan denken, als je in bed ligt met een fris geurende gewassen dekbedovertrek. Of doe kleding aan die stinkt als wasverzachter, hang parfum op, steek een geurkaars aan of gebruik douchegel die naar perzik ruikt.

Zoals hierboven vermeld, is het niet echt zinvol als het gaat om verontreinigende stoffen in de binnenlucht om één stof te overwegen. Integendeel, vanuit praktisch oogpunt is het vermijden van onnodige stoffen aan te bevelen aangevuld met een goede binnenhygiene (luchten, vochtig afnemen.

Vrij vertaald naar het artikel “Schadstoffe in der Innenraumluft” van de Deutsche Gesellschaft für Umwelt- und Humantoxilogie. www.dguht.de